) قوانین،

۲) رسوم و عادات

۳) ارزش های اصیل و مقدس، ناهنجاری ها هم سه دسته خواهد بود:

۱) قانون شکنی (جرم)

۲) هنجارشکنی عامیانه

۳) هنجارشکنی ارزشی. مورد اول، مانند سرقت، مورد دوم مانند نوآوری در مراسم سنتی و مورد سوم مانند تلاش نخبگان برای تحول جوامع سنتی. در فرهنگ عام بشر، قانون شکنی یک ناهنجاری تلقی می شود، اما هنجارشکنی ارزشی در «فرهنگ خاص» به عنوان یک کجروی مطرح است حال آن که همان هنجارشکنی در فرهنگی دیگر، مورد پذیرش است . اینک با دو سوال اساسی مواجه هستیم .

۱) کدامیک از مسائل سه گانه فقر و تبعیض و جرم به دیگری تقدم دارد و عاملیت هر یک بر دیگری از نوع علی یا مداخله گر است؟

۲) مجموعه عوامل تاثیرگذار بر این سه مساله کدامند؟

در پاسخ به سوال نخستین، ابتدا تعریف هر یک از سه پدیده مذکور مورد بحث قرار می گیرد. در تعریف «فقر» میان «فقر مطلق» و«فقر نسبی» باید تمایز قائل شد . بنا به تعریف «فقر نسبی» افراد دارای مشاغل متزلزل، افراد مسن، اعضای خانواده های پر جمعیت یا خانواده های تک سرپرست جزو فقرا محسوب می شوند و علاوه بر آن تعیین حداقل معیشت، بستگی به شرایط فرهنگی و اجتماعی دارد، از جمله تعیین حداقل فضای مسکونی مناسب. بنابراین «فقر» یک امر نسبی است نه مطلق .

و اما «تبعیض» دارای مصادیق مختلفی است، مانند: تبعیض جنسی، قومی، زبانی، مذهبی، نژادی و گروهی. اکثر جامعهشناسان بر آنند که نابرابری نه تنها از تفاوت در درآمد که از تفاوت در ثروت، منزلت و قدرت هم ناشی می شود و این تفاوت ها در کشورهای مختلف خود را در نظام های ساختاری گوناگونی از قشر بندی به نمایش می گذارد و اما «رفتار مجرمانه» بیان یک اعتراض و طغیان است.

ما دوره های بیشماری را شاهد بوده ایم که طی آن مردم در فقر زندگی می کردند یا زیر شدیدترین تبعیض ها بودند اما رفتار مجرمانه نداشتند.

فقر دائمی یا محرومیت به «جرم» نمی انجامد، بلکه آن هنگام که رفتار مجرمانه سر بیرون می آورد حتی با وجود بهبود در شرایط زندگی مردم نسبت به گذشته «انقلاب» یک حرکت قانون شکنانه و مجرمانه از نگاه دولت حاکم است .

از نگاه ساموئل هانتینگتون هم، انقلاب در جامعه ای اتفاق می افتد که پدیده نوسازی جلوتر از تحرک سیاسی به حرکت ادامه دهد و به بیان دیگر، انقلاب به عنوان یک رفتار قانونشکنانه فراگیر، نه در زمان فقر و تنگدستی جامعه بلکه پس از فقرزدایی حادث می شود بنابر نظریه های فوق، رفتارهای جمعی، ریشه در شکل گیری یک «امر درونی» دارد که آن هم به آگاهی و شناخت پیوند خورده است. وقوع «جرم» هم که یک پدیده «نسبی» و نه «مطلق» است، تحت تاثیر عاملی علاوه بر فقر، یعنی احساس و درک فقر قرار دارد.حال سوال این است که آیا در هر جامعه ای به محض ایجاد احساس فقر در افراد، رفتارهای مجرمانه جلوه گر می شود؟ عامل تسریع کننده حرکت فرد به سوی رفتار مجرمانه پس از احساس و درک فقر، وجود تبعیض در جامعه است به بیان دیگر، تبعیض بستر هموار حرکت رفتار کنشگر اجتماعی از آگاهی به فقر تا انجام رفتار مجرمانه است. در واقع وجود فقرو احساس فقر از شروط لازم و وجود تبعیض، شرط کافی وقوع جرم است !