پزشک نباید بیمار در حال مرگ را به حال خود رها کند

مظاهری ، استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که مسئولیت حقوقی پزشکان در قبال بیمارچگونه است، توضیح داد: پزشکان دارای سه نوع مسئولیت(مسئولیت قراردادی و خارج از قرارداد، مسئولیت اخلاقی و حقوقی، مسئولیت کیفری و مدنی) هستند. زیرا آن‌ها به عنوان فردی از افراد جامعه دارای وظیفه و مسئولیت سنگین اجتماعی اند و نمی توانند مثل یک فرد عادی عمل کنند درجایی که جامعه یک فرد عادی را درمواقعی مورد سرزنش قرار می دهد و او را در مقابل خود یا خدا و جامعه، مسئول می داند. وی تاکید کرد: پزشک نمی تواند بیماری را که در حال مرگ است یا صدمه دیده به حال خود رها کند علاوه بر آن عده زیادی معتقدند مسئولیت رنگ اخلاقی دارد. در ثانی همه مسئولیت‌های مدنی و قواعد راجع به آن بر مبنای قواعد اخلاقی و مذهبی پایه گذاری شده است.

 نداشتن سوءنیت، رافع مسئولیت کیفری نیست

این استاد دانشگاه با بیان این مطلب که نداشتن سوءنیت نمی‌تواند رافع مسئولیت کیفری پزشک باشد، خاطر نشان کرد: مثلاً نباید براساس قاعده احسان،کار پزشک را از روی احسان شمرده و مصون از مسئولیت دانست. زیرا براساس ماده 1 قانون مسئولیت مدنی و مواد قانونی دیگر و قاعده لاضرر باید تمامی خسارت‌های وارده جبران شود.در خصوص مسئولیت کیفری هم هرگاه تخلف از قانون یا ضعف یا تشکیلات پزشکی صورت گیرد (موارد را قانون تشکیلات پزشکی احصاءکرده) مسئولیت کیفری به وجود می آید براساس قوانین جزایی هیچ عملی را نمی شود جرم شمرد مگر در قانون آن عمل جرم شمرده شده باشد.وی ادامه داد: در بحث مسئولیت کیفری مجرم علاوه بر تحمل مجازات قانونی باید درصدد جبران خسارت وارده هم باشد. با توجه به این که اخذ برائت مورد توجه قانونگذار بوده و نظر مشهور فقها هم برآن استوار است اما به طور مطلق رافع مسئولیت کیفری و مدنی نیست زیرا باید ضوابط و مقررات قانونی و صنفی و حرفه ای هم مراعات شود و احتیاط لازم صورت گیرد پس بااین وصف اذن بیمار و تحصیل برائت مشروط بر عدم تقصیر پزشک و اعمال تمامی مقررات و دانش‌های پزشکی است و الا مسئول است.

 سهل‌انگاری در انجام وظایف قانونی، تخلف است

این وکیل دادگستری در توضیح اینکه چگونه می‌توان با این گونه تخلفات برخورد کرد و نظر قانونگذار در این‌موارد چیست، گفت: بر اساس ماده ۲۴ قانون نظام پزشکی مصوبه ۳۰ دی ماه ۱۳۷۴ عدم رعایت موازین شرعی، قانونی، مقررات و نظامات دولتی، صنفی و حرفه‌ای و همچنین عدم رعایت مسئولیت شغلی و صنفی و سهل‌انگاری در انجام وظایف قانونی و اجحاف به بیماران و مراجعان به وسیله شغل پزشکی و مشاغل وابسته به آن، تخلف محسوب شده و با متخلفان بسته به شدت وضعیت عمل ارتکابی و تعداد تکرار آن برخورد قانونی خواهد شد که شامل محرومیت مدت دار یا حتی دایم از شغل پزشکی در یک منطقه یا حتی در تمامی نقاط کشور است.

 داشتن اذن بیمار یا ولی او رافع مسئولیت پزشک خطا کار نیست

مظاهری تاکید کرد: از سوی دیگر بر اساس مفاد ماده ۳۱۹ قانون مجازات اسلامی هرگاه پزشکی، گرچه حاذق و متخصص باشد، در معالجه‌هایی که شخصاً انجام می دهد، یا دستور آن را صادر می کند، هر چند با اذن بیمار یا ولی او باشد، باعث تلف جان یا نقص عضو، یا خسارات مالی شود، ضامن است و باید پاسخگوی اشتباه خود باشد.

 پرداخت دیه یکی از راه‌های جبران خسارت است

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که راه‌های جبران خسارات وارده به بیمار کدام است؟ توضیح داد: ماده ۲۹۵ قانون مدنی، یکی از راه‌های این جبران خسارات را پرداخت دیه دانست که بر اساس آن چنانچه پزشکی، بیماری را به طور متعارف معالجه کرده و به طور اتفاقی موجب خسارت به بیمار شود یا آن بیمار بر اثر آن جراحی یا درمان، جان خود را از دست بدهد، درصورت اثبات جرم یا تخلف پزشکی، پزشک خاصی مجازات خواهد شد که یکی از مجازات‌ها پرداخت دیه به شاکی یا خانواده اولیای دم است.