يشگيري در حوزه بزهكاري اطفال به پيشگيري اوليه[2] و پيشگيري ثانويه[3] و پيشگيري نوع سوم [4]  قابل تقسيم است. در پيشگيري اوليه كه به پيشگيري عام معروف است براي پيشگيري از رفتار بزهكارانه اطفال قبل ازاينكه هر گونه الگوي رفتاري نامناسب پديدار شود طراحي شده است.برنامه پيشگيري اوليه در اين حوزه در همان اوائل كودكي افراد ترجيحاً در سنين 7 يا 8 ساله موثر است. گفتني است نوعاً اين نوع پيشگيري در مدرسه يا قبل از مدرسه قابليت اعمال و اثربخشي را دارد. در اين نوع پيشگيري بدون توجه به انواع مختلف از خطر نسبت به گروه عمده اي از اطفال قابل اعمال است. در اين برنامه بحث مراقبت والدين از طفل ، بحث تغذيه و مديريت خانواده براي اطفال پيش دبستاني شايع است.

نوعي ديگري از پيشگيري در بزه اطفال پيشگيري ثانويه يا انتخابي[5] است. در اين پيشگيري تمركز روي اطفال خاصي كه در معرض خطر شديد هستند و بعضي علايم زود هنگام رفتار ضد اجتماعي از خودشان بروز دادند مي شود. فرض اساسي در پيشگيري انتخابي يا گزينشي ( ثانويه ) اين است كه مداخله زود هنگام از افتادن طفل به صورت تدريجي در ورطه بزهكاري جلوگيري مي كند. امتياز اين پيشگيري اين است كه تمركز روي جواناني است كه مي بايست بيشتر از همه از خدمات سود ببرند.( عوامل حمايتي)

در پيشگيري بعدي كه نوع سوم است در واقع به درمان توجه دارد. همانطوريكه از نامش پيداست در اين پيشگيري بر خلاف پيشگيري نوع اول و نوع دوم كه نوعي مداخله است در پيشگيري نوع سوم مرحله اي جلوتر از مداخله يعني درمان است. يعني اينكه طفل در مسير بزهكاري قرار گرفته و با افتادن در ورطه بزهكاري اكنون لازم است برنامه هاي درمان نسبت به اين طفل صورت گيرد.

3-             وي‍ژگيهاي برنامه موفقيت آميز در حوزه پيشگيري از جرايم اطفال

براي پيشگيري از جرايم اطفال با نگرش به سه نوع پيش گفته وي‍ژگيهاي برنامه موفق در اين حوزه عبارتند از :

الف- زود هنگام بودن پيشگيري ، محققان اعلام كردند كه اطفال در سنين 4 يا 5 سالگي بواسطه بروز رفتارهاي توام با خشونت و بطور كلي ناسازگاري در محل اقامت ودوره پيش دبستان قابل شناسايي هستند . تحقيقاتي كه مافيت ( يكي از مولفين ) انجام دادند حتي بروز رفتارهاي ضد اجتماعي در سن سه سالگي را توصيه نمودند . بنابراين در حوزه پيشگيري از بزهكاري اطفال با شناسايي زود هنگام رفتار ضد اجتماعي براي رفع عوامل خطر از يك طرف متناسب يا سن آنان اقداماتي صورت مي گيرد و از طرف ديگر عوامل حمايتي براي تقويت كار كردهاي فردي و اجتماعي وارد عمل شده در نتيجه طفل به سمت و سوي بزهكاري نخواهد رفت .

ب- تمركز بر برنامه چند سيستمي ، در پيشگيري از بزهكاري اطفال _ ( پيشگيري رشد مدار ) توجه به يك عامل و رفع آن عامل به عنوان عامل خطر موفقيت آميز نمي باشد ، زيرا وقتي در بروز بزهكاري عوامل خطر زيادي دخالت دارند فرضاً ضعف و عدم مهارت در شيوه تربيتي فرزند ، ضعف اقتصادي ، همسالان و ... نمي توان با بر طرف كردن ضعف در شيوه تربيتي وقفه در فرآيند بزهكاري طفل ايجاد نمود .بنابراين لازم است متناسب است با عوامل خطر ، پيشگيري بصورت چند جانبه و توجه به همه عوامل خطر باشد  و در كنار آن نيز عوامل حمايتي نيز به صورت چند سيستمي باشد به عبارتي هدف گذاري خطر بالقوه چند جانبه و عوامل حمايتي به جاي هدف گذاري به يك يا دو عامل در كاهش رفتار ضد اجتماعي و انطباق مثبت طفل با ارزشها موثر است .

 نتيجه :

با توجه به اينكه در حوزه بزهكاري اطفال جرايم خاص رخ مي دهد كه نظر به وضعيت جسمي و روحي آنان و اوضاع و احوالي كه اين قشر آسيب پذير مرتكب جرم مي شوند لازم است سياست افتراقي در پيشگيري از وقوع بزهكاري اطفال صورت گيرد . يعني اينكه نوع مداخله و پيشگيري از بزهكاري يا بزهكاري بزرگسالان به لحاظ تأثير بخشي مداخله و اثرات آتي متفاوت است لذا در اين تحقيق سعي شده است به لزوم شناسايي عوامل خطر در روند رشداطفال توجه شود و از طرفي با شناسايي عوامل خطر با ورود در هر يك از مدلهاي پيشگيرانه و به علاوه با تمسك به پيشگيرياجتماعي رشد مدار كه هم زمان با رشد طفل اقداماتي در جهت رفع عوامل خطر و تقويت عوامل حمايتي صورت مي پذيرد از بزهكاري اطفال در آتيه جلو.گيري شود . بنابراين تأكيد بر پيشگيري در اين حوزه مطابق با رشد تدريجي طفل و اقدامات متناسب با اين رشد با وي‍ژگيهاي فعاليتي زود هنگام ، تمركز چند سيستمي ، تأئيد و احترام بر پيش زمينه فرهنگي و تمركز بر نقش اوليه خانواده و مداخله فراسازماني در پيشگيري از بزهكاري مي گردد تا در آتيه مردان شايست خدمت به جامعه داشته باشيم . 

با تشکر وحید بزازی