در علم اصول از 4 اصل برائت ، احتیاط ، تغییر ، استصحاب به عنوان اصول علمیه یاد می شود که در مقام عمل راهنمای مکلف در برخورد با مشکلال اند، لذا منظور از اصل برائت یا اصالة البرائة

( با فتح الف) اینست که در مواردی که در حکمی شک داریم که آیا تکلیفی بر عهده انسان است یا در مقام عمل به تکلیف موظف به آن نیستیم مثلاً جایی که حکم استعمال دخانیات را نمی دانیم و با بررسی و تحقیق کافی حکمی در این خصوص نمی یابیم برای اینکه از حالت شک و دودلی در مقام عمل به تکلیف در آییم می گوییم اصل برائت است. بنابر این مراد از اصل برائت آن است اگر مکلف در تکلیف مجهول شک کند آن تکلیف بر عهده انسان ثابت نمی شود یعنی در شبه وجوبیه  ترک آن ،  ودر شبه  تحریم ارتکاب آن جایز است. (14) 

بنابر این با تعریف فوق از اصل برائت در حقوق می توان آن را تا اندازه ای معادل اصل اباحه در فقه  قلمداد کرد به این موجب آن اصل بر آزادی در انجام دادن اعمال است و اگر در ممنوعیت عملی تردید کنیم با رجوع به اصل

قاعده را جرم و ممنوع نمودن عمل قرار میدهیم . (15)

گرچه تفاوت هایی اساسی بین اصل برائت فقهی و اصل اباحه وجود داشته و نمی توان اصل برائت را به طور مطلق معادل اصل اباحه قلمداد کنیم .