تصرف در معنای ذكر شده اعم است از تصرفات قانونی و غیر قانونی. تصرف
قانونی تصرفات مالك حقیقی یا ذی حق یا افراد ماذون از سوی آنها را شامل می
شود و تصرف غیر قانونی كه از آن به تصرف عدوانی یا ید عاریه تعبیر می گردد،
«تصرف در مال غیر بدون اذن مالك و قانون است» (2) و در خصوص واژه عدوان
آمده است: «صفت تصرف بدون مجوز قانونی است».(3)
لذا همانگونه كه در تعریف تصرف عدوانی مشاهده می گردد بحث از خارج
كردن مال از ید دیگر ی منتفی بوده و اگر موضوعیت داشته باشد صرفاً خارج
كردن مال از ید مالك یا ذی حق منظور نظر بوده است نه خارج كردن مال از ید
متصرف سابق.
علی رغم بار معنایی سابق الذكر ماده 158 قانون آیین دادرسی دادگاههای
عمومی و انقلاب در امور مدنی تصرف عدوانی را اینگونه تعریف می كند:
«ادعای متصرف سابق مبنی بر اینكه دیگری بدون رضایت او مال غیر منقول
را از تصرف وی خارج كرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می
نماید.» در تعریف بالا بر خلاف معنای حقیقی تصرف عدوانی سخن از تصرف در مال
غیرمنقول بدون رضایت متصرف سابق به میان می آید و قانونگذار عدوانی بودن
را نیز در این دعوی عدم رضایت متصرف سابق دانسته است.(4) گویی قانونگذار در
دعوای تصرف عدوانی به معنای واقعی تصرف عدوانی كه در حقوق مدنی و فقه مطرح
بوده نظر نداشته و صرفاً به حمایت از تصرفات، متصرفان سابق در اموال
غیرمنقول پرداخته است لذا انتخاب و كاربرد عبارت تصرف عدوانی بر این دعوی
را باید به حساب تسامح قانونگذار گذاشت.
با این حال بسیاری از حقوقدانان و دادرسان در مقام بررسی و تبیین جرم
تصرف عدوانی به جای آنكه به معنای واقعی تصرف عدوانی مراجعه نمایند به
سراغ ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی رفته و معنای تصرف عدوانی را در آنجا
جستجو می كنند لذا در تعریف تصرف عدوانی بیان می دارند:«تصرف عدوانی یعنی
اینكه كسی مال غیرمنقولی را كه در تصرف دیگری است بدون رضایت او از تصرفش
خارج كند و خود متصرف گردد.»(5)
در حالی كه برای یافتن تعریفی صحیح و كامل از جرم تصرف عدوانی نمی
توان معنای حقیقی آن را از نظر دور نگه داشت. لذا در تعریف جرم تصرف عدوانی
باید گفت:«جرم تصرف عدوانی یعنی تصرف مال غیرمنقول متعلق به دیگری بدون
رضایت مالك یا متصرف قانونی آن.»